«ГУЗЕЛЬ ТИЛИМИЗ» ТЕДБИРИНИНЪ СЦЕНАРИЙИ

Алып барыджы: Османова Диляра Хайсеровна, къырымтатар тили ве эдебияты оджасы

Тедбирининъ макъсады: ана тилининъ гузеллиги ве назиклиги, къувети, зенгинлиги акъкъында балаларнынъ бильгилерини кенишлетмек; къырымтатар тилинде пек чокъ аджайип шиирлер, гузель йырлар, тапмаджалар, аталар сезлери олгъаны акъкъында бильгилерини пекитмек; тувгъан тильге урьмет ве севги дуйгъуларыны ашламакъ.

Тедбирнинъ кетишаты

Оджа: Мераба, мухтерем мусафирлер, севимли балалар! Бугунь биз тиль байрамында тувгъан къырымтатар тилимизнинъ аджайип дерьясына киреджекмиз. Бизим къадимий тилимиз не къадар гузель, муляйим, зенгин, татлы олгъаныны ис этеджекмиз. Къырым — бизим Ватанымыз!

Эвель-эзельден Къырым — дюньянынъ энъ дюльбер ве арз этильген кошелерден бири сайыла эди. Онынъ челлерини, дагъларыны, орманларыны, денъизни, кой ве шеэрлерини биз джандан севемиз! Къырымда чокъ миллет векиллери яшайлар. Бу руслар, украинлер, къырымтатарлар, греклер, тюрклер, болгарлар, караимлер ве дигерлери.

Эр бир миллетнинъ озь тили бар. Биз — къырымтатармыз ве бизим тувгъан тилимиз — къырымтатар тили!

Эльвира:

Эр бир халкънынъ озь тили бар,

Яресинен сырдашкъан.

Балдан татлы о тиль онъа

О бир вакъыт унутылмай.

Майре:

Меним тувгъан халкъымнынъ да,

Озь тили бар йырлашкъан.

Бинъ бир йылдыз арасында

Бу тиль манъа толгъун ай.

Усеин:

Бу тиль бешигимде

Айненинен осьтюрген,

Яшлыгъымдан етеклей о

Тутып меним къолумдан.

Гулизар:

Бир эджасын джоймам онынъ,

Бир арифни унутмам,

Тувгъан халкъым, оннен бахтлы

Урь аятнынъ къойнунда!

Оджа: Мына, балалар, бакъынъыз: бу терек бизим миллетимизнинъ

Темсили. Терекнинъ тамыры — тильдир. Эгер терекнинъ тамырыны кессенъ, бутюн терек къурып къалыр.

Демек, тилимизни екъ этсек, миллетимиз де гъайып олур.

Афсуски, шимди чокъ балалар русча лаф этелер, озь тилини,

Урф-адетлерини унуталар. Онынъ ичюн бизим тилимиз, башкъа тиллерге бакъкъанда, бельки, къуветсиз корюне. Онъа ярдым этейикми?

Келинъиз берабер оны осьтюрейик, къуветлештирейик! Бакъынъыз терекке, оны осьтюрмек ичюн бизлер озь тилимизде масалларны ве эфсанелерни, лятифелерни ве шиирлерни, тапмаджаларны ве аталар сезлерни, йырларны ве оюнларны хатырламакъ керекмиз.

Тувгъан тилимизге ана тилимиз деймиз. Не ичюн, аджеба?

Асан:

Анайым бу тильде айнени айткъан,

Рухумда тесири, тамгъасы къалгъан.

Я насыл севмейим мен сени тилим,

Бу тильде къонушатувгъаным, илим.

Сайме:

Анайымнынъ тили, эй, ана тилим!

Анамнынъ сютюнен кирдинъ къаныма,

Айнени айткъансынъ манъа муляйим,

Къундакъта яткъанда, турып янымда.

4 сыныф талебеси Мемедляева Гулизар «Айнени» йырыны иджра эте.

Оджа: Эльбет, эр бир инсан ана тилинде биринджи сезлерини бешигинде

Озь анасындан эшите. Онынъ ичюн де бизим халкъымыз озь тилине «ана тили» деген.

Эвель-эзельден Къырым табиаты бизим халкъ чалгъыджыларымызны ава яратмагъа рухландыра эди. Бу авалар шимди де бир кимсени первасыз къалдырмайлар. Миллий оюнымызны сизге такъдим этемиз.

Энди исе тапмаджаларгъа кечемиз. Тапмаджаларнынъ джевабыны тапынъыз.

Ап-акъ чаршаф

Дюньяны къаплады.

Акъшам олса корюнир,

Саба олса джоюлыр.

Эки агъа-къардаш ян-янаша отура,

Бири-бирини корьмей.

Къанаты бурма,

Сеси зурна.

Топ киби томалакъ,

Къапалы бир къутудыр.

Ичи онынъ къырмызы,

Эм бал киби татлыдыр.

6. Акътыр озю — къар дегиль,

Пек татлыдыр — бал дегиль.

7. Бир копегим бар,

Авулдамай, тишлемей,

Къапыдан да йибермей.

8. Къаранлыкъ кумес ичинде

Отуз эки тавукъ бар.

9. Чапа арткъа эм огге,

Тишлеп, боле экиге.

10. Бардыр эки бойнузы,

Сакъалчыгъы уп-узун.

Сюрю огюнде юре,

Таштан ташкъа секире.

Оджа: «Балдан татлы» тиль — бу бизим къырымтатар тилимиздир. Бу тиль бизге баба-деделеримизден къалгъан.

Сейдамет:

Бу зенгин тиль — халкъымызнынъ

Къальп севинчи, фигъаны.

Тюркий тиллер гульзарынынъ

Энъ чечекли фиданы.

Зейнеб:

Бу тиль, достум, меним, сенинъ,

Халкъымызнынъ анъына,

Юрегине, зеинине

Дамарына, къанына.

Оджа: Бизим тилимиз ойле гузель ки, эр бир шиирни музыкагъа къоймакъ, нагъменен айтмагъа мумкюн.

7-Б сыныф талебеси Сейтмеметова Сайме «Баарь кельсе» йырыны йырлай.

Аталар сезлернинъ къысымларыны топлап, тертипке кетирмек ве маналарыны анълатмакъ.

Урбанынъ янъысы яхшы, достнынъ — эскиси. Тиль — акъыл теразесидир. Иштен къоркъма, иш сенден къоркъсын.

Тилини унуткъан, илини унутыр.

Ресимде насыл айванлар? Оларны къайда расткетирмек мумкюн? Масал уйдурмакъ.

1 сыра аюв акъкъында, 2 сыра тильки акъкъында.

Бу эки ресим халкъ агъыз яратыджылыгъынынъ насыл жанрына аит? Эфсанени айтып бермек. «Аюв дагъ» ве «Багъчасарай

Насыл пейда олды». .

Илимдар:

Дюльбер ана тилимиз!

Сени джандан севемиз!

Ана тилим — къанат тилим!

Яхшы билем, сеннен кулем,

Сеннен учам! Артып бильгим,

Санъа — севгим ве урьметим,

Сезлеринънен еллар ачам!

Эльвира: Ана тилим — бу муаббетлик, севги йыры,

Усеин: Ана тилим — бу той, джыйын, достлукъ, эйилик.

Майре: Ана тилим — йырджыларнынъ ольмез йыры.

Асан: Ана тилим — бу халкъымчюн эбедийлик.

Сейдамет: Бир эджасын джоймам онынъ,

Гулизар: Бир арифин унутмам.

Сайме: Тувгъан халкъым онен бахтлы

Урь аятнынъ къойнунда!

Оджа: Балалар, бакъынъыз насыл бизде дюльбер, чечекли терек олды. Биз оны, демек, тилимизни, миллетимизни де озь къолларымызнен къуветлештирдик! Бизим тилимиз энди осьти, кучлю олды ве сизге «Чокъ сагъ олунъыз!» айта.

Тувгъан тилимиз къувана. Келинъиз, биз де онынен берабер къуванайыкъ, хайтарма ойнайыкъ!

Эписи хайтарма ойнамагъа чыкъалар

Дикъкъатынъыз ичюн, чокъ сагъ олунъыз. Сагълыкънен барынъыз.

Nbsp;